Hội chứng thị giác màn hình: nguyên nhân, cách khắc phục
Các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại di động, và iPad giúp mở rộng kiến thức và tiếp cận với thế giới, nhưng dành quá nhiều thời gian trước màn hình có thể dẫn đến mệt mỏi và uể oải. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp của hội chứng thị giác màn hình. Cùng Mắt kính Shady tìm hiểu về bệnh lý hội chứng thị giác màn hình: nguy cơ và cách phòng tránh qua bài viết dưới đây.
1. Hội chứng thị giác màn hình
Hội chứng thị giác màn hình là hội chứng gồm các dấu hiệu liên quan đến thị lực và các vấn đề, bệnh lý về mắt phát sinh do tiếp xúc thường xuyên với các thiết bị màn hình điện tử như điện thoại, máy tính, máy tính bảng, và tivi,... Tình trạng này thường xảy ra phổ biến trong cơ đồ làm việc của nhân viên văn phòng, học sinh và sinh viên, và nó không chỉ ảnh hưởng đến thị lực mà còn làm suy giảm khả năng tập trung và hiệu suất công việc hoặc học tập.
2. Triệu chứng
Khi thời gian tiếp xúc với màn hình thiết bị điện tử kéo dài, mức độ không thoải mái tăng lên. Có thể ước tính rằng từ 50% đến 90% của những người thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử trong nhiều giờ liền sẽ trải qua ít nhất một trong những dấu hiệu dưới đây, mấu chốt của hội chứng thị giác màn hình:
Mỏi mắt: Người bị ảnh hưởng có thể cảm thấy mắt mệt mỏi hoặc căng thẳng sau khi dành thời gian dài nhìn vào màn hình.
Mắt mờ: Mắt trở nên mờ, mặc dù không có sự suy giảm đáng kể về thị lực. Điều này thường là biểu hiện của hội chứng rối loạn thị giác do máy tính. Khi làm việc trên máy tính, mắt phải không ngừng tập trung và thực hiện các chuyển động liên quan đến việc nhìn. Sự kết hợp của độ tương phản, độ sáng và độ chói của màn hình máy tính có thể gây ra tình trạng này.
Mắt khô: Chớp mắt là một phản ứng tự nhiên của cơ thể để giữ cho mắt luôn ẩm ướt bằng cách phân phối nước mắt đều trên bề mặt. Bình thường, một người chớp mắt khoảng 14 lần mỗi phút. Tuy nhiên, khi sử dụng máy tính hoặc điện thoại, tần suất chớp mắt giảm xuống còn khoảng 6 lần mỗi phút. Điều này dẫn đến tình trạng mắt khô và kích ứng.
Nhức đầu: Người bị hội chứng thị giác màn hình có thể trải qua nhức đầu. Khoảng cách giữa mắt và màn hình máy tính không hợp lý hoặc quá gần có thể gây ra cảm giác đau đầu và mệt mỏi. Tư thế làm việc cũng như khoảng cách này có thể khiến cho việc điều tiết cơ mắt gặp khó khăn và gây đau đầu.
Nhìn đôi: Hiện tượng nhìn đôi, còn gọi là song thị, xảy ra khi một vật thể tạo ra hai hình ảnh, trong đó một hình ảnh mờ hơn và kém rõ ràng. Điều này có thể xảy ra khi cơ mắt yếu đuối hoặc khi dây thần kinh thị giác bị tổn thương.
Đau cổ, vai và gáy: Nhiều người thường phải điều chỉnh vị trí đầu và cổ để nhìn rõ hơn khi mắt trở nên mờ do hội chứng thị giác màn hình. Tuy nhiên, điều chỉnh này có thể dẫn đến đau cổ, đau vai và mệt mỏi gáy do tư thế ngồi không đúng khi làm việc.
3. Nguyên nhân mắc hội chứng thị giác màn hình
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc sử dụng thiết bị điện tử hơn 3 giờ mỗi ngày có thể tăng nguy cơ mắt mắc phải hội chứng thị giác màn hình và suy giảm thị lực lên tới 90%. Có nhiều nguyên nhân góp phần vào hội chứng này, bao gồm:
Ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử có bước sóng ngắn và năng lượng cao, có khả năng xâm nhập sâu vào mắt và gây tổn thương cho các tế bào nội bộ của mắt. Nó cũng kích thích quá trình oxy hóa và tạo ra gốc tự do gây hại cho mắt.
Màn hình kỹ thuật số thường có tần suất nhấp nháy cao, buộc mắt phải làm việc để điều tiết hình ảnh, đồng thời, hình ảnh và văn bản thường không sắc nét như trên sách in, dẫn đến triệu chứng mắt lóa, nhòe, và mệt mỏi khi nhìn lâu.
Khi tập trung vào điện thoại, máy tính, người ta có xu hướng chớp mắt ít hơn, và ánh sáng xanh có thể làm cho nước mắt bay hơi nhanh hơn. Điều này có thể làm cho bề mặt giác mạc khô hanh, gây cảm giác khó chịu và kích ứng.
Sử dụng máy tính hoặc điện thoại không đúng cách, chẳng hạn như ngồi sai tư thế, để thiết bị quá gần mắt, cài đặt độ sáng màn hình quá cao, hoặc sử dụng trong môi trường thiếu ánh sáng, cũng như không cho mắt nghỉ ngơi đều có thể góp phần vào hội chứng thị giác màn hình.
4. Đối tượng nguy cơ
Nhân viên văn phòng không chỉ dễ mắc các vấn đề liên quan đến sức khỏe của cột sống và tim mạch mà còn dễ mắc phải các vấn đề thị giác. Nguyên nhân chính là do họ thường làm việc trong môi trường văn phòng kín đáo và kéo dài từ 8 đến 11 tiếng mỗi ngày. Việc ngồi một chỗ trong thời gian dài và làm việc trong không gian không có đủ lượng không khí trong lành có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Một vấn đề đặc biệt quan trọng là rủi ro mắc các bệnh lý thị giác, trong đó không thể bỏ qua hội chứng thị giác màn hình. Điều này xuất phát từ tác động của ánh sáng nguy hại, cụ thể là ánh sáng xanh có bước sóng từ 450nm đến 495nm, được phát ra từ các thiết bị màn hình như máy tính, máy tính bảng, điện thoại di động, tivi, cũng như ánh sáng gây hại từ đèn LED và đèn huỳnh quang trong suốt thời gian làm việc hàng ngày (8-11 giờ).
5. Hội chứng thị giác màn hình có nguy hiểm không?
Các dấu hiệu của hội chứng thị giác màn hình có thể xuất hiện tạm thời và giảm đi sau khi bạn ngừng sử dụng các thiết bị điện tử. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát kịp thời và thực hiện biện pháp khắc phục, tình trạng này có thể tái phát và trở nên nghiêm trọng hơn, ngay cả khi bạn ngừng sử dụng máy tính và điện thoại. Điều này có thể dẫn đến tổn thương thị lực vĩnh viễn.
Hơn nữa, việc tiếp xúc đều đặn với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử có thể làm cho quá trình lão hóa của mắt diễn ra nhanh hơn và tăng nguy cơ mắc các bệnh mắt nghiêm trọng như thoái hóa điểm vàng, thoái hóa võng mạc, đục thủy tinh thể, tật khúc xạ, và khô mắt.
6. Cách phòng ngừa và khắc phục hội chứng thị giác màn hình
6.1. Sử dụng ánh sáng thích hợp
Ánh sáng quá mạnh hoặc ánh sáng mặt trời chiếu qua cửa sổ có thể gây ra căng thẳng và mệt mỏi cho đôi mắt khi làm việc. Để giảm bớt tác động này, bạn có thể sử dụng các biện pháp sau: che màn hình bằng rèm hoặc màn cửa, hạn chế sử dụng ánh sáng nội thất bằng cách tắt bớt đèn hoặc sử dụng bóng đèn LED với ánh sáng mềm mại. Nếu có thể, hãy đặt màn hình máy tính của bạn bên cạnh cửa sổ thay vì đặt trước hoặc sau nó, để tạo cảm giác thoải mái cho mắt.
6.2. Giảm thiểu ánh sáng xanh từ màn hình
Ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử có thể gây ra các vấn đề như mệt mỏi mắt và tật khúc xạ nếu sử dụng trong thời gian dài. Điều này bởi vì ánh sáng xanh có bước sóng ngắn và năng lượng cao, dễ dàng xâm nhập qua giác mạc và thủy tinh thể, làm tổn thương các tế bào cảm thụ ánh sáng trong giác mạc. Do đó, việc sử dụng kính chống ánh sáng xanh khi làm việc lâu với máy tính hoặc laptop là một giải pháp hữu ích. Kính chống ánh sáng xanh chất lượng cao thường có khả năng chặn 90-95% ánh sáng xanh, giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn khi làm việc nhiều giờ với máy tính.
6.3. Nên sử dụng màn hình LED
Màn hình LED mỏng, phẳng, chống chói và làm dịu mắt hơn so với các màn hình CRT lỗi thời, tuy nhiên, nó có thể gây hiện tượng "nhấp nháy," đây là nguyên nhân chính gây mệt mỏi và khó tập trung khi làm việc. Khi chọn màn hình máy tính, nên ưu tiên lựa chọn màn hình LED có độ phân giải cao để có hình ảnh sắc nét hơn. Ngoài ra, kích thước màn hình cũng quan trọng, nên chọn màn hình có kích thước vừa phải (khoảng 19 inch) để giảm mệt mỏi và tạo cảm giác thoải mái cho mắt.
6.4. Điều chỉnh cài đặt hiển thị của máy tính
Điều chỉnh cài đặt hiển thị của máy tính có thể giúp giảm mệt mỏi và căng thẳng cho mắt. Dưới đây là một số điều chỉnh quan trọng:
Độ sáng: Hãy điều chỉnh độ sáng của màn hình laptop hoặc máy tính sao cho không quá sáng hoặc quá tối. Một độ sáng vừa phải giúp làm mắt cảm thấy dễ chịu. Nếu có chức năng, hãy giảm ánh sáng xanh từ màn hình để bảo vệ mắt.
Kích thước và độ tương phản của văn bản: Thay đổi kích thước và độ tương phản của văn bản có thể giúp tài liệu trở nên rõ ràng và dễ đọc, đặc biệt khi bạn đọc hoặc soạn thảo các tài liệu dài.
Màu sắc: Giảm nhiệt độ màu sắc của màn hình để tạo màu sắc dịu nhẹ hơn. Điều này giúp giảm lượng ánh sáng xanh phát ra từ màn hình, làm cho mắt có thể xem màn hình lâu hơn mà không gây mệt mỏi.
6.5. Chớp mắt thường xuyên hơn
Chớp mắt là một phản xạ quan trọng khi làm việc với máy tính, giúp duy trì độ ẩm cho mắt và ngăn khô mắt và kích ứng. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi chúng ta dán mắt vào màn hình, tần suất chớp mắt giảm đi khoảng 1/3 so với tần suất bình thường. Điều này có nghĩa rằng mắt dễ bị khô và kích ứng do nước mắt trên bề mặt giác mạc bay hơi nhanh hơn.
Bên cạnh đó, môi trường làm việc trong văn phòng thường khô do việc sử dụng điều hòa liên tục. Điều này có thể làm tăng tốc độ bay hơi của nước mắt, làm cho bạn có nguy cơ mắc các vấn đề khô mắt lâu dài. Nếu bạn đã bắt đầu trải qua các triệu chứng khô mắt, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ mắt để xem xét sử dụng nước mắt nhân tạo trong ngày, điều này có thể giúp giảm bớt khó chịu và kích ứng cho mắt.
6.6. Luyện tập mắt
Để giảm nguy cơ mỏi mắt do việc tập trung vào màn hình máy tính một cách liên tục, hãy thực hiện "quy tắc 20-20-20". Điều này có nghĩa là, ít nhất mỗi 20 phút, bạn nên rời mắt ra khỏi màn hình máy tính và nhìn vào một vật ở xa, cách xa ít nhất 20 feet (tương đương 6,1 mét), hoặc nhìn ra ngoài không gian rộng ít nhất trong 20 giây. Thực hiện quy tắc này sẽ giúp cơ mắt thư giãn và giảm mệt mỏi.
Bài tập khác mà bạn có thể thử là xoay giữa việc nhìn vào vật ở xa trong khoảng 10-15 giây, sau đó nhìn vào một vật gần trong 10-15 giây, và lặp lại quy trình này 10 lần. Bài tập này giúp luyện tập chức năng điều tiết của mắt, tránh việc cơ mắt bị căng thẳng do việc nhìn vào màn hình máy tính quá lâu.
6.7. Nghỉ giải lao thường xuyên
Để giảm nguy cơ mắc hội chứng thị giác màn hình và đau cổ, lưng và vai, hãy thiết lập thời gian nghỉ trong suốt ngày làm việc của bạn. Ít nhất, mỗi giờ, hãy nghỉ ngơi trong khoảng 10 phút.
Trong thời gian nghỉ này, đứng dậy, di chuyển, và duỗi tay, chân, lưng, cổ, và vai để giảm căng thẳng và mệt mỏi cơ bắp. Đừng quên uống nước để giữ cơ thể và đôi mắt thoải mái hơn.
6.8. Thay đổi tư thế ngồi làm việc
Tư thế ngồi không đúng cũng có thể đóng góp vào việc gây ra hội chứng thị giác màn hình. Để tránh điều này, hãy điều chỉnh vị trí màn hình, laptop và ghế ngồi của bạn sao cho chúng phù hợp với chiều cao của bạn và để chân bạn có thể thoải mái đặt lên sàn.
Hãy đặt màn hình máy tính của bạn cách mắt khoảng từ 40-50 cm. Vị trí trung tâm của màn hình nên nằm dưới mắt bạn khoảng 10 đến 15 độ để tránh căng mắt và mỏi cổ, vai, và gáy.
6.9. Kiểm tra mắt định kỳ
Kiểm tra mắt định kỳ hàng năm là biện pháp quan trọng nhất mà bạn có thể thực hiện để ngăn ngừa hoặc phát hiện sớm các vấn đề về mắt.
Chúng ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa hội chứng thị giác màn hình và duy trì sức khỏe của đôi mắt bằng cách điều chỉnh thói quen sử dụng máy tính và điện thoại cùng với việc bổ sung sớm các viên bổ mắt chuyên biệt. Hy vọng rằng, những thông tin mà Mắt kính Shady mang lại sẽ giúp có biện pháp chăm sóc, bảo vệ mắt hiệu quả trong thời đại công nghệ số 4.0.
