MẤT THỊ LỰC VĨNH VIỄN VÌ GIÁC MẠC CHÓP
Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, vô cùng nhạy cảm và dễ xuất hiện những tổn thương bởi những hoạt động vô ý thường ngày. Trong số các bệnh lý phổ biến về mắt, không thể không nhắc đến giác mạc chóp - tình trạng mỏng đi của giác mạc, gây ra sự suy giảm thị lực và vô vàn các biến chứng nghiêm trọng khác. Do vậy, bất kỳ ai cũng nên trang bị cho mình một lượng kiến thức vừa đủ về giác mạc chóp, dễ dàng đưa ra các giải pháp kịp thời khi có dấu hiệu của nó. Hãy cùng Mắt kính Shady khám phá về giác mạc chóp th=ông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Giác mạc hình chóp là gì?
Vậy giác mạc chóp là gì? Hiện tượng này được hiểu là phần giác mạc của mắt mỏng đi so với ban đầu và xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên bề mặt giác mạc. Xét về cấu trúc mắt, giác mạc nằm phía trước mắt con người. Lớp dày nhất, nằm giữa giác mạc, là tổ hợp của nước và collagen. Nhờ vào tính chất của collagen, giác mạc được bổ trợ khả năng co giãn linh hoạt và khỏe mạnh. Ngoài ra, thành phần collagen còn giúp cố định cho giác mạc hình dáng tròn đều. Đôi mắt bạn có thể nhìn rõ mọi vật thể từ xa đến gần phụ thuộc rất lớn vào một giác mạc khoẻ.
Xu hướng mỏng đi và phình ra thành hình chóp hay hình nón không đều của giác mạc được gọi là giác mạc hình chóp. Sự biến dạng của giác mạc khiến các tia sáng bị mất đi tiêu điểm, dẫn đến tình trạng méo mó hay mù mờ trong tầm nhìn của đôi mắt. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động sinh hoạt cơ bản của con người như lái xe, đọc sách, viết bài,…
2. Triệu chứng
Giác mạc chóp thường xuất hiện ở người từ độ tuổi thanh thiếu niên đến đầu tuổi 20. Không dừng lại ở khoảng thời gian trên, người mắc phải giác mạc chóp sẽ phải chịu những triệu chứng có tác động tiêu cực đến thị lực trong vòng 10 đến 20 năm. Không chỉ có những biến đổi thị lực ở một mắt, mà cả hai mắt của người đều sẽ phải chịu tác động này và khác nhau ở mỗi mắt. Theo thời gian, nếu bạn không loại bỏ triệt để giác mạc chóp, triệu chứng của mắt sẽ ngày càng phát sinh và chuyển biến xấu hơn.
Các giai đoạn của giác mạc chóp chủ yếu sẽ gồm:
Ở giai đoạn đầu, ta có một số cách nhận biết giác mạc chóp như sau:
Mắt mờ.
Tầm nhìn bị méo mó so với bình thường (các đường thẳng trở nên cong vẹo hoặc lượn sóng).
Mắt trở nên nhạy cảm bất thường với ánh sáng và ánh sáng chói.
Mắt đỏ hoặc sưng tấy.
Trong giai đoạn cuối, giác mạc hình chóp sẽ có các triệu chứng rõ ràng như sau:
Mắt tăng cận thị hoặc loạn thị (mắt suy giảm khả năng tập trung khi nhìn vào một vật thể nào đó). Việc này khiến bạn phải đi đo kính mới với tần suất nhiều hơn.
Tầm nhìn của mắt méo mó và mù mờ.
Kính áp tròng sẽ trở nên vô dụng, vì chúng gây cộm mắt khó chịu.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, giác mạc chóp sẽ xuất hiện và kéo dài tới giai đoạn cuối trong vòng nhiều năm. Tuy vậy, vẫn có những trường hợp đáng lo ngại khi người mắc giác mạc chóp có những chuyển biến xấu rất nhanh chóng và không lường trước được. Điều này được thể hiện rõ nét qua sự sưng lên bất thường và hình thành nên các mô sẹo trên giác mạc.
3. Tác động của giác mạc hình chóp đối với sức khỏe
Giác mạc hình chóp làm biến đổi thị lực của con người, để khắc phục điều này, người bệnh cần đeo kính chuyên dụng để hỗ trợ. Tức nhiên, việc đeo kính hàng ngày sẽ tạo nên một số cản trở hay hạn chế không mong muốn cho cuộc sống sinh hoạt và công việc.
4. Biến chứng có thể gặp giác mạc hình chóp
Không chỉ làm suy giảm thị lực, giác mạc hình chóp phát triển một cách nhanh chóng và đột ngột dễ dàng tạo ra sẹo giác mạc. Phần giác mạc có hình nón to nhất sẽ có nguy cơ hình thành sẹo cao nhất. Tình trạng này bị gây nên do lớp lót bên trong giác mạc bị phá vỡ, tạo sự thuận lợi cho chất lỏng len lỏi vào giác mạc (hay còn được gọi là phù nước). Dù vết sưng trên giác mạc có thể giảm theo thời gian, nhưng mô sẹo để lại vẫn ảnh hưởng xấu đến thị lực.
5. Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dù là một dấu hiệu bất thường nhỏ trên bề mặt mắt hay thị lực, bạn cũng nên gấp rút thăm khám tại các địa điểm y tế uy tín, để có cho mình phương pháp giải quyết kịp thời.
6. Nguyên nhân gây bệnh giác mạc hình chóp
Cho tới hiện tại, các bác sĩ nhãn khoa vẫn chưa có một nhận định cụ thể về nguyên nhân gây nên giác mạc hình chóp. Các yếu tố được cho là gián tiếp tạo điều kiện cho hiện tượng này sinh sôi trên mắt người là: di truyền, môi trường, thay đổi nội tiết (sau giai đoạn dậy thì),…
Xét về phương diện di truyền, nếu một thành viên bất kỳ trong gia đình đã có tiền sử gặp phải giác mạc hình chóp thì thế hệ sau có nguy cơ lặp lại tình trạng này khá cao. Ngoài ra, người có bệnh dị ứng như eczema, hen suyễn,… cũng được ghi nhận dễ bị giác mạc chóp.
Một số nguyên nhân phổ biến khác đã được nhiều bác sĩ đề cập là:
Độ tuổi: Giác mạc chóp thường xuất hiện ở độ tuổi thanh thiếu niên hoặc sớm hơn vào thời thơ ấu. Khả năng cao gặp phải tình trạng này sẽ kéo dài đến độ tuổi 30 và ít phổ biến hơn với người từ 40 tuổi trở lên.
Một số rối loạn nhất định: Theo công bố của các nghiên cứu khoa học, giác mạc hình chóp có mối liên hệ với các loại bệnh toàn thân. Do đó, với những người đã có hội chứng Down, hội chứng Ehlers-Danlos, khiếm khuyết tạo xương, viêm võng mạc sắc tố,… có nguy cơ cao bị giác mạc chóp.
Tình trạng viêm: Viêm nhiễm do dị ứng, hen suyễn hoặc bệnh mắt dị ứng cũng có khả năng phá vỡ mô giác mạc.
Dụi mắt: Thói quen dụi mắt của nhiều người là nguyên nhân gây tổn thương giác mạc. Những vết thương nhỏ này lại là điều kiện thuận lợi để giác mạc hình chóp xuất hiện và tiến triển xấu hơn.
Chủng tộc: Một nghiên cứu đã được thực hiện trên 16.000 người gặp tình trạng giác mạc chóp và có kết quả triển vọng. Nghiên cứu này đã chỉ ra chủng tộc người da đen hay Latinh có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn 50% so với người da trắng.
7. Những ai có nguy cơ mắc phải giác mạc hình chóp?
Yếu tố di truyền có vai trò quyết định trong một số loại bệnh mà con người mắc phải. Giác mạc chóp là một ví dụ điển hình. Trong 10 người gặp tình trạng trên, 1 người có ba mẹ đã từng bị tương tự. Ngoài ra, chủng tộc da đen có nguy cơ mắc giác mạc chóp cao hơn 50% so với người da trắng.
Chủng tộc người da đen có nguy cơ mắc phải giác mạc chóp nhiều hơn so với người da trắng.
8. Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải giác mạc hình chóp
Giác mạc hình chóp có khả năng phát triển theo hướng tiêu cực dựa vào các yếu tố sau đây:
Di truyền gen bệnh từ người thân trong gia đình phổ biến ở các trường hợp bị giác mạc chóp.
Thói quen dụi mắt dễ gây tổn thương giác mạc, đây cũng là một nguyên nhân xuất hiện giác mạc chóp và khiến nó tiến triển nặng hơn.
Đã mắc sẵn các bệnh toàn thân hay dị ứng như hội chứng Down, hội chứng Ehlers-Danlos, hội chứng Marfan, viêm võng mạc sắc tố, hen suyễn,…
Các trường hợp viêm mắt mãn tính, điển hình là viêm mắt do dị ứng hoặc chất kích thích, cũng là cơ sở để phát sinh giác mạc chóp. Viêm mắt có vai trò gián tiếp phá bỏ các mô giác mạc, từ đó, tạo điều kiện để giác mạc có những chuyển biến xấu.
9. Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán giác mạc hình chóp
Để chẩn đoán kịp thời giác mạc hình chóp, bạn có thể thực hiện khám mắt định kỳ. Ngoài các bước thăm khác chuyên nghiệp, bác sĩ chuyên khoa sẽ cần điều tra về tiền sử bệnh của bạn và gia đình để có được kết quả chính xác nhất. Các bác sĩ sẽ kiểm tra các thành phần sau của mắt:
Tổng thể đôi mắt, kết cấu bên trong lẫn diện mạo bên ngoài.
Thị lực (khả năng nhìn rõ các vật thể từ gần đến xa).
Thị trường (khoản không gian mắt bạn có thể nhìn rõ).
Chuyển động mắt (đảo mắt trái phải, lên xuống).
Bên cạnh đó, bạn có thể được thực hiện một số đánh giá nâng cao hơn:
Kiểm tra đèn khe: Đôi mắt được kiểm tra bằng thiết bị tỏa ra ánh sáng đặc biệt cùng độ phóng đại cao.
Đo địa hình giác mạc: Phương pháp này giúp kiểm tra kỹ lưỡng giác mạc với hình ảnh 3 chiều và phát hiện những thay đổi khó nhìn bằng mắt thường. Đặc biệt với gia đình có ba mẹ mắc giác mạc hình chóp, con trẻ cần thực hiện tầm soát định kỳ hàng năm sau 10 tuổi. Có thể kết quả ở mỗi lần đo địa hình giác mạc không xuất hiện nấy thường, thì việc này vẫn cần được kiên trì để có thể phát hiện kịp thời dấu hiệu giác mạc chóp và hạn chế sự phát triển nặng hay các biến chứng tồi tệ hơn.
10. Phương pháp điều trị giác mạc hình chóp
Giác mạc chóp có chữa được không? Hiện nay, trình độ y học đã đưa ra nhiều phương pháp điều trị giác mạc hình chóp hữu hiệu. Do đó, để có được giải pháp tốt nhất, việc thăm khám cần xem xét về mức độ nặng/nhẹ của triệu chứng. Nếu triệu chứng được đánh giá là nhẹ, bạn có thể sử dụng kính mắt để điều chỉnh thị lực để thuận tiện cho cuộc sống hàng ngày. Tiếp đó, bạn cần bổ sung thêm kính áp tròng cứng chuyên biệt để hỗ trợ cho tầm nhìn ổn định hơn.
Một số biện pháp được các bác sĩ nhãn khoa chuyên dùng để loại bỏ hay khắc phục hiện tượng giác mạc hình chóp:
Liên kết chéo collagen
Đèn UV đặc biệt và thuốc nhỏ mắt là hai thành phần quan trọng cho phương pháp liên kết chéo collage. Nhờ vào chúng, các liên kết giác mạc của đôi mắt được củng cố, theo hướng cứng hoặc phẳng lại và hạn chế sự phồng lên hay biến dạng thêm so với tình trạng bấy giờ.
Đối với các ca sẹo giác mạc hay trương phình giác mạc quá mức, đôi mắt đã không thể sử dụng kính áp tròng thì phẫu thuật chính là giải pháp tốt nhất lúc này. Bác sĩ sẽ định hướng cho bạn các phương pháp phẫu thuật tối bao gồm: Đặt vòng implant trong giác mạc và ghép giác mạc.
Đặt vòng implant trong giác mạc
Vòng implant là một miếng nhựa hình lưỡi liềm, có kích thước nhỏ và có thể đặt vào mắt người. Quá trình này giúp làm phẳng hình nón nổi lên của giác mạc. Qua đó, hình dạng của giác mạc được hồi phục, thị lực của đôi mắt được cải thiện và làm chậm tốc độ phát triển của các nhân tố xấu. Hơn thế, nhu cầu ghép giác mạc sẽ giảm thiểu đáng kể.
Ghép giác mạc
Ở giai đoạn giác mạc đã hình thành sẹo hay quá mỏng, thị lực của bạn chỉ có thể duy trì thông qua việc ghép giác mạc. Sau phẫu thuật, bạn cần nhiều nhất là một năm để phục hồi hoàn toàn và giữ vững khả năng nhìn bằng việc đeo kính áp tròng cứng. Trong vài năm sau đó, thị lực sẽ hoàn toàn hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn hạn chế bởi một số biến chứng có nguy cơ xảy ra như thải ghép, giảm thị lực, nhiễm trùng,…
11. Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa
11.1. Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến giác mạc hình chóp
Đối với trường hợp có giác mạc hình chóp, người bệnh cần thăm khám định kỳ tại cơ sở y tế uy tín, để phát hiện kịp thời các biến chứng nguy hiểm và điều chỉnh thông số kính phù hợp. Khi sử dụng kính áp tròng, bạn nên cẩn thận và chi tiết trong việc vệ sinh và bảo quản kính, đảm bảo mắt được an toàn.
11.2. Phương pháp phòng ngừa giác mạc hình chóp hiệu quả
Biện pháp phòng ngừa giác mạc hình chóp tuyệt đối vẫn chưa có.
12. Giải đáp thắc mắc: Giác mạc chóp có mổ cận được không?
Mổ cận (hay còn được gọi là phẫu thuật tật khúc xạ) sử dụng các tia laser, với cơ chế điều chỉnh mức độ cong của giác mạc hay làm mỏng đi lớp giác mạc. Vì thế, ta có thể hiểu rằng độ khúc xạ cao đồng nghĩa với giác mạc càng mỏng. Vậy giác mạc chóp có mổ cận được không? Chắc chắn là không.
Xét về tính chất của giác mạc chóp, ta biết đây là tình trạng độ cong giác mạc tăng lên, dẫn đến sự thay đổi nhanh chóng của độ cận hay loạn. Vì thế, phương pháp phẫu thuật mổ cận sẽ không phù hợp với người bị giác mạc chóp. Không chỉ không đạt được hiệu quả như mong muốn, tình trạng giác mạc chóp có xu hướng nghiêm trọng và dễ dẫn đến các biến chứng khôn lường, tốn chi phí lẫn thời gian khám chữa.
Từ đó, rút ra rằng người mắc giác mạc chóp cần chú trọng quá trình loại bỏ vấn đề phồng lên của giác mạc, để duy trì thị lực và hạn chế các rủi ro khác.
13. Kết luận
Thông qua bài viết này Mắt kính Shady đã cùng bạn tìm hiểu và có một cái nhìn tổng quan về giác mạc chóp. Giác mạc chóp là một tình trạng bất thường xuất hiện trên mắt và cần được chẩn đoán và xử lý kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu mắc phải giác mạc chóp bạn cần tuân thủ các biện pháp của bác sĩ đã đưa ra để đạt được kết quả tốt nhất. Ngoài ra bạn có thể khám phá thêm nhiều thông tin bổ ích về mắt tại Mắt kính Shady.
