Mộng mắt (Mộng thịt) là gì? Bị mộng thịt ở mắt phải làm sao
Mộng mắt, hay mộng thịt, là một vấn đề sức khỏe mắt phổ biến, đặc biệt là trong môi trường sống hiện đại. Với những tác nhân từ môi trường và lối sống, mộng mắt không chỉ gây khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và thị lực. Hãy cùng Mắt kính Shady tìm hiểu về nguyên nhân và biện pháp bảo vệ mắt khỏi tình trạng này.
1. Mộng mắt (mộng thịt) là bệnh gì?
Mộng mắt, hay còn được gọi là mộng thịt, là quá trình tăng sinh tế bào kết mạc tạo thành vùng mô hình cánh hoặc tam giác đẩy lên phần lòng trắng của mắt. Bệnh bắt nguồn từ khu vực khóe mắt, sau đó mở rộng ra ngoại vi hoặc hướng đến giác mạc. Mộng thịt có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt, tuy nhiên, thường không xảy ra đồng thời.
Mộng mắt là quá trình tăng sinh tế bào kết mạc tạo thành vùng mô hình cánh hoặc tam giác lồi lên phần lòng trắng của mắt.
2. Mộng thịt ở mắt được phân loại như thế nào?
2.1. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO)
Độ 1 - Mộng thịt mở rộng đến mép ngoài cùng của giác mạc.
Độ 2 - Mộng thịt mở rộng đến giữa giác mạc và bờ đồng tử.
Độ 3 - Mộng thịt tiến triển đến bờ đồng tử, xâm lấn vùng này.
Độ 4 - Mộng thịt không chỉ xâm chiếm mà còn bao phủ toàn bộ khu vực qua đồng tử.
2.2. Theo mức độ xâm lấn vào giác mạc
So sánh với trung tâm của giác mạc, mộng thịt ở mắt được phân loại thành 3 cấp độ:
Độ 1 (dưới 2mm).
Độ 2 (từ 2 đến 4mm).
Độ 3 (trên 4mm).
2.3. Theo giải phẫu
Dựa vào bán kính giác mạc, mộng thịt (kéo mây) ở mắt được phân loại thành 4 cấp độ như sau:
Độ 1 – Đầu mộng mở rộng qua mép giác mạc.
Độ 2 – Đầu mộng chỉ lan đến chưa đến 1/2 bán kính giác mạc.
Độ 3 – Đầu mộng vượt qua 1/2 bán kính giác mạc.
Độ 4 – Đầu mộng tiến sâu vào khu vực đồng tử.
2.4. Theo mức độ tiên lượng
Dựa vào khả năng tiên lượng, mộng thịt ở mắt được phân thành 2 loại:
Mộng thịt tiến triển có đầu hình răng cưa, thân dày, nhiều mạch máu, và có khả năng tái phát cao sau khi phẫu thuật.
Mộng thịt xơ có đầu tròn, màu trắng đặc, không có sự tiến triển và ít có khả năng tái phát.
3. Nguyên nhân bị mộng mắt
Mộng thịt (kéo mây) có một số nguyên nhân phổ biến như sau:
3.1.Tia cực tím
Những người thường xuyên làm việc, tiếp xúc nhiều với môi trường ngoại vi, đang đối mặt với nguy cơ cao hơn về việc mắc bệnh mộng mắt.
3.2. Di truyền
Có một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người có tiền sử gia đình về bệnh mộng thịt mắt có khả năng cao hơn so với những người không có tiền sử này.
3.3. Các yếu tố nguy cơ khác
Người bệnh có tiền sử về tình trạng mắt khô thường có nguy cơ cao hơn về việc mắc bệnh mộng thịt.
Sự tiếp xúc với các chất kích thích như bụi, cát và gió có thể góp phần làm trầm trọng tình trạng mộng mắt.
4. Dấu hiệu mộng mắt phổ biến
Các dấu hiệu phổ biến của mộng mắt, mà người bệnh dễ nhận thấy, bao gồm:
Một vùng nhỏ màu hồng nhẹ nhàng nổi lên trên bề mặt mắt.
Mắt đỏ, có thể gây khó chịu hoặc sưng.
Cảm giác khô, ngứa hoặc nóng trong mắt.
Cảm giác như có cát hoặc hạt nhỏ trong mắt.
Mắt có thể đỏ lên và chảy nước.
Khi mộng mắt phát triển và mở rộng, có thể làm mờ hoặc làm đôi tầm nhìn (nếu mộng thịt phát triển trên giác mạc).
Nếu có cảm giác ngứa hoặc khó chịu, và thấy có khối u phát triển trên bề mặt mắt, việc khám bác sĩ khoa Mắt ngay lập tức là quan trọng. Bệnh mộng thịt là một loại bệnh lành tính và có thể được điều trị. Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài, có thể gây khó chịu và tác động đến thị lực trong tương lai.
5. Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh mộng mắt
Mặc dù nguyên nhân chính xác của bệnh mộng mắt chưa được xác định, nhưng thông qua nghiên cứu về sinh hoạt và thói quen sống của những bệnh nhân trước đó, các chuyên gia đã nhận định một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh mộng mắt như:
5.1. Người tiếp xúc nhiều với tia cực tím
Tia cực tím từ mặt trời được xác định là yếu tố nguy cơ chính từ môi trường gây ra bệnh mộng thịt mắt cho con người. Mộng thịt được coi là một trong những bệnh liên quan trực tiếp đến ánh sáng mặt trời, đặc biệt là do tác động của tia cực tím. Những người phải thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có tỷ lệ cao hơn về việc mắc bệnh mộng thịt.
Ngoài ra, ánh sáng từ mặt trời cũng có thể gây ra nhiều bệnh khác liên quan đến mắt, như đục thủy tinh thể, một nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên toàn thế giới. Do đó, chuyên gia luôn khuyến cáo mọi người khi ra ngoài nên đeo kính râm để bảo vệ đôi mắt khỏi tác động có hại của ánh sáng mặt trời.
5.2. Người làm việc trong môi trường đặc thù
Các nhóm nghề như công nhân làm việc trong các xưởng cưa, kho hàng, và ngành khai thác cát thường tiếp xúc nhiều với khói bụi, họ có nguy cơ cao mắc bệnh mộng mắt.
Thợ hàn, xì, cũng như những công nhân làm việc trong hầm, lò luyện thép, và lò luyện hồ quang thường tiếp xúc nhiều với các loại tia bức xạ khác nhau, bao gồm cả ion hóa và không ion hóa. Ngư dân và thợ lặn, do phải đối mặt hàng ngày với gió biển, ánh nắng mặt trời, đều thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh mộng mắt.
5.3. Yếu tố di truyền
Các dữ liệu nghiên cứu về những người bệnh mộng mắt đã và đang chứng kiến nhiều trường hợp có yếu tố di truyền, được kế thừa từ các thành viên trong gia đình. Tuy nhiên, con số thống kê cho nhóm đối tượng nguy cơ này là rất nhỏ và không đáng chú ý.
5.4. Sống ở khu vực gần xích đạo
Đây là những vùng đất có đặc tính nóng ẩm, quanh năm có nhiều ánh sáng mặt trời, thường thuộc các quốc gia nằm trong khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tỷ lệ mắc bệnh mộng mắt có thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí địa lý, với mức cao nhất thường xuất hiện ở những khu vực xung quanh xích đạo, khoảng 37 độ.
Việc đất nước chúng ta thuộc khu vực nhiệt đới gió mùa, có dải bờ biển dọc theo chiều dài quốc gia, thời gian nắng nhiều trong năm và kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, đã đóng góp vào việc có tỷ lệ mộng mắt khá cao. Theo thống kê từ năm 2005, tỷ lệ bệnh nhân mắc mộng mắt ở nước ta lên đến 19,56%.
5.5. Bệnh nhân khô mắt
Đây là một trong những căn bệnh phổ biến trong xã hội hiện đại, đặc biệt là phổ biến ở những người phải ngồi trước màn hình máy tính trong thời gian dài. Bệnh khô mắt được coi là một tình trạng mãn tính và thường khó có thể chữa trị hoàn toàn.
Mặc dù không phải là một nguy cơ nghiêm trọng, tuy nhiên, khô mắt có thể để lại nhiều hậu quả đối với sức khỏe và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những người bị khô mắt thường có nguy cơ mắc bệnh mộng thịt cao hơn so với những người không mắc bệnh này.
5.6. Người tiếp xúc nhiều với khói, bụi, gió
Đây là những yếu tố gây hại từ môi trường sống, đặc biệt ảnh hưởng đến những người thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân có thể gây tổn thương cho mắt.
Những người phải ra ngoài nhiều mà không có biện pháp bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại, như cảnh sát, nhân viên giao hàng, đều có nguy cơ cao mắc bệnh mộng thịt. Ngoài ra, những người tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá, sống trong môi trường ô nhiễm không khí, nơi có nhiều khói, bụi cũng thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị mộng thịt.
Mộng mắt cũng có thể là một biến chứng của bệnh viêm kết mạc mãn tính, xuất phát từ nhiều nguyên nhân cấu thành
6. Mộng thịt ở mắt có nguy hiểm không?
Mộng thịt ở giai đoạn đầu không gây ảnh hưởng đến thị lực, nhưng có thể tạo nên việc không thoải mái hoặc về thẩm mỹ. Triệu chứng ban đầu bao gồm kích ứng, ngứa hoặc rát, và có thể được điều trị bằng thuốc nhỏ mắt. Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và gió có thể giảm kích thích phát triển của mộng thịt. Trong nhiều trường hợp, mộng thịt nhỏ có thể không đòi hỏi điều trị thêm và lành tính.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, mộng thịt có thể phát triển và gây ảnh hưởng đến tầm nhìn hoặc gây biến dạng giác mạc, dẫn đến mờ mắt (loạn thị). Trong những tình huống này, phẫu thuật được coi là phương pháp hiệu quả.
Mộng thịt không phải là ung thư, mà là khối u lành tính. Do đó, nó chỉ phát triển ở một khu vực cụ thể, không lan rộng và không tác động đến các bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, việc đến bác sĩ để kiểm tra là quan trọng để loại trừ các vấn đề nghiêm trọng khác như khối u kết mạc hoặc mống mắt.
7. Mộng mỡ và mộng thịt ở mắt khác nhau như thế nào?
Mộng mỡ và mộng thịt có thể được phân biệt qua các đặc điểm sau:
Mộng mỡ: Màu trắng hoặc vàng, nổi lên trên tròng trắng của mắt. Không chồng lên giác mạc và không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào.
Mộng thịt: là sự phát triển kích thước của kết mạc, có nhiều mạch máu bên trong và có thể lan rộng đến giác mạc.
8. Chẩn đoán mộng thịt trong mắt thế nào?
Để chẩn đoán mộng thịt mắt, bác sĩ thường sử dụng đèn khe để kiểm tra giác mạc và mống mắt thủy tinh thể của bệnh nhân. Ngoài ra, các bước chẩn đoán có thể bao gồm:
Kiểm tra thị lực: Kiểm tra khả năng nhìn thấy các chữ cái hoặc biểu tượng từ xa 6m.
Đánh giá hình dạng giác mạc: Sử dụng máy tính để tạo bản đồ 3D của giác mạc để phát hiện bất thường.
Chụp ảnh mắt: Bác sĩ có thể chụp ảnh mắt để theo dõi sự phát triển của mộng thịt theo thời gian.
Xét nghiệm bổ sung: Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm khác để loại trừ các tình trạng khác, như bệnh ung thư ảnh hưởng đến mắt.
9. Phương pháp điều trị mộng thịt ở mắt
Đối với mộng thịt ở mắt (kéo mây), cách tiếp cận trong việc điều trị sẽ được tùy chỉnh dựa vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
9.1. Thuốc nhỏ mắt
Thuốc nhỏ mắt thường được áp dụng để giảm kích ứng nhẹ và làm dịu giác mạc. Trong trường hợp tình trạng nặng, bác sĩ chuyên khoa Mắt có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt steroid trong thời gian ngắn và với liều lượng được bác sĩ chỉ định cẩn thận. Mặc dù thuốc có tác dụng giảm các triệu chứng, nhưng nó không phải là biện pháp điều trị căn bệnh.
9.2. Phẫu thuật
Phẫu thuật là lựa chọn duy nhất để loại bỏ mộng thịt và nên thực hiện trước khi bệnh phát triển lên giác mạc. Nếu bệnh mộng thịt lan đến giác mạc, nó có thể tạo ra sẹo và ảnh hưởng đến thị lực vĩnh viễn.
9.3. Bảo vệ chống bức xạ tia cực tím
Nếu mộng thịt nhỏ, không gây đau và không tác động đến thị lực, việc đội mũ và đeo kính râm khi tiếp xúc với ánh nắng ngoài trời là khuyến khích. Bảo vệ mắt khỏi tác động của tia cực tím không chỉ giúp ngăn chặn sự phát triển của mộng thịt mà còn đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mắt. Đồng thời, lựa chọn kính râm phù hợp cũng giúp che chắn mắt khỏi tác động có hại của tia cực tím.
10. Phòng ngừa mộng mắt thế nào?
Để ngăn ngừa mộng mắt, mọi người nên thực hiện những biện pháp sau đây:
Bảo vệ mắt trước tác động của tia cực tím: Chủ động đeo mũ rộng vành và kính râm có tròng thiết kế chống tia cực tím khi ra ngoài trời. Ngoài ra, đeo kính râm còn có thể bảo vệ khỏi gió, bụi, và cát khi ở ngoài trời.
Tránh môi trường có thể gây kích ứng: Tránh môi trường khô, ấm, có nhiều khói và gió, vì những yếu tố này có thể gây viêm và làm trầm trọng các triệu chứng mộng thịt như khô và kích ứng mắt.
Theo dõi sự thay đổi trong mắt: Thường xuyên kiểm tra kích thước, màu sắc và hình dạng của mộng thịt nếu có. Và đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị ngay khi phát hiện bất kỳ biểu hiện bất thường nào ở mắt.
Hạn chế tiếp xúc với tia cực tím sau phẫu thuật: Để giảm nguy cơ tái phát, cần hạn chế tiếp xúc với tia cực tím sau khi phẫu thuật mộng thịt.
11. Bị mộng mắt kiêng ăn gì?
Sau phẫu thuật mộng mắt, việc chăm sóc và ăn uống đúng cách là quan trọng để hỗ trợ quá trình lành vết mổ. Dưới đây là một số thực phẩm cần kiêng kỵ trong chế độ ăn uống sau mổ mộng mắt:
Nếp: Có tính nóng và dẻo, có thể gây mưng mủ cho vết mổ mộng mắt.
Thịt Gà, Thịt Bò, Rau Muống: Có khả năng tạo ra sẹo lồi sau khi mổ, nên nên kiêng khem ít nhất 1 tuần.
Hải Sản: Có thể gây kích ứng và tăng nguy cơ nhiễm trùng vết mổ mộng mắt, nên tránh trong thời gian đầu sau phẫu thuật.
Nước Dừa và Thức Uống Có Ga: Có thể tạo máu ở vết mổ, gây ảnh hưởng đến quá trình lành vết. Kiêng uống những loại này ít nhất trong tuần đầu tiên sau mổ.
Chăm sóc người bệnh bằng cách tránh những thực phẩm này sẽ giúp vết mổ mộng mắt lành lặn một cách tốt nhất và tránh tình trạng suy giảm thị lực.
12. Lời kết
Với tình hình sống hiện tại, vấn đề sức khỏe mắt trở nên ngày càng quan trọng. Tình trạng khó chịu và tác động đến chất lượng cuộc sống do mộng mắt đưa ra đòi hỏi sự chú ý đặc biệt đối với các biện pháp bảo vệ và duy trì sức khỏe thị lực. Hy vọng những thông tin mà Mắt kính Shady gửi đến bạn sẽ là cơ hội để bạn hiểu rõ nguyên nhân và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.